Inleiding

In deze paragraaf gaan we in op de volgende onderwerpen:

• Definitie die wij hanteren voor verbonden partijen;
• Visie op en beleid ten aanzien van verbonden partijen;
• Sturing en control op verbonden partijen.

Daarna volgt een overzicht van alle verbonden partijen, de wijze waarop de gemeente een belang heeft in de verbonden partij, het openbaar belang dat ermee gediend wordt en de financiële gegevens van de verbonden partij, zoals het eigen vermogen, vreemd vermogen en het resultaat.
Aansluitend volgt een overzicht van de partners waarmee wij samenwerken.

Wij spreken van een verbonden partij daar waar het gaat om een privaatrechtelijke of publiekrechtelijke organisatie waarin de gemeente een bestuurlijk en een financieel belang heeft. Met deze definitie sluiten wij aan bij de definitie die in het Besluit Begroting en Verantwoording van het Ministerie van Binnenlandse Zaken is opgenomen.

Van een financieel belang is sprake als:

• een aan de verbonden partij ter beschikking gesteld bedrag niet verhaalbaar is indien de verbonden partij failliet gaat;
• de gemeente voor bedragen aansprakelijk kan worden gesteld indien de verbonden partij haar verplichtingen niet nakomt.

Partijen waaraan alleen een financieel risico kleeft, als bijvoorbeeld een door de gemeente gesubsidieerde instelling, vallen niet onder de definitie van een verbonden partij. Dat geldt ook voor leningen en garantstellingen.

Van een bestuurlijk belang is sprake als de gemeente zeggenschap heeft, hetzij uit hoofde van vertegenwoordiging in het bestuur hetzij uit hoofde van stemrecht. Dit betekent concreet dat er sprake is van een bestuurlijk belang als een portefeuillehouder, raadslid of ambtenaar van de gemeente namens de gemeente in het bestuur van de partij plaatsneemt of namens de gemeente stemt.

De visie en het beleid met betrekking tot verbonden partijen en overige externe partners is opgenomen in de Nota Externe Partijen . Deze is in september 2018 aan de orde geweest in een Ronde.

De Nota Externe Partijen heeft een bredere scope dan alleen de verbonden partijen volgens de definitie van het BBV. Deze gaat ook over partijen waarbij niet formeel bestuurlijk sprake is van een verbonden partij, maar waarmee wel substantiële financiële relaties zijn aangegaan in de vorm van bijvoorbeeld subsidies of inkoopcontracten. De keuze voor de bredere scope komt voort uit het feit dat elementen in de aansturing van verbonden partijen terugkomen in de aansturing van andere externe partijen, zoals gesubsidieerde instellingen. De nota gaat over de sturing door en informatievoorziening aan de Gemeenteraad.

Het aangaan van banden met (verbonden) derde partijen komt voort uit het publiek belang. Verbindingen met derde partijen zijn een manier om een publieke taak uit te voeren.
Het uitgangspunt blijft gelijk ongeacht of het college ervoor kiest om taken binnen de interne ambtelijke organisatie of bij verbonden partijen te beleggen: de gemeentelijke begrotingsdoelstellingen moeten met minimale risico’s zo efficiënt en effectief mogelijk worden gerealiseerd.
De gemeente Amersfoort past de regiewerkwijze toe. Uitgangspunt hierbij is: resultaatgerichte samenwerking in vertrouwen.

Daarbij hanteren we in principe de volgende uitgangspunten:

• De gemeente Amersfoort gaat uit van het benutten van de eigen kracht, energie en creativiteit van burgers, bedrijven en instellingen: extern tenzij... ;
• Wij ontwikkelen beleid op hoofdlijnen. De uitvoering van beleid (hoe-vraag) wordt zo veel mogelijk belegd bij externe samenwerkingspartners;
• Wij houden alleen een financieel of bestuurlijk belang in externe partijen als dit noodzakelijk dan wel een wettelijke verplichting is voor de realisering van onze (beleids)doelen.

Onze inzet
De rol van aandeelhouder van en deelnemer in verbonden partijen vullen we actief in. Dit middels onder meer periodiek overleg met verbonden partijen over de ontwikkeling van de verbonden partij. Dit op zowel bestuurlijk als ambtelijk niveau. De frequentie stemmen we af op het belang van de gemeente bij de verbonden partij en eventuele actuele ontwikkelingen. Onze inzet is een stabiele bedrijfseconomische ontwikkeling van de verbonden partijen op een dusdanige wijze dat de gemeentelijke doelstellingen en belangen zo goed mogelijk worden geborgd. Bevordering van de good governance van de verbonden partijen en toetsing van de marktconformiteit zijn onderdeel van onze inzet. Met good governance bedoelen we dat het bestuur en het toezicht gezamenlijk borgen dat de organisatiedoelstellingen van een verbonden partij in voldoende mate bijdragen aan de publieke doelen en risico's beheerst worden.

Corona en de coronamaatregelen hebben de afgelopen jaren voor diverse verbonden partijen ingrijpende gevolgen gehad. Diverse verbonden partijen hebben we financieel ondersteund door huurkwijtschelding,  aanvullende financiële bijdragen en/of coulance bij vaststelling van verstrekte subsidies. De situatie omtrent (de gevolgen van) corona voor 2023 is nog moeilijk in te schatten. In het overzicht verbonden partijen geven we per verbonden partij de informatie over de meest relevante gevolgen van corona.

Met de sturing op verbonden partijen willen we bereiken dat de verbonden partij de overeengekomen opdracht realiseert binnen de daarover afgesproken beleidsinhoudelijke en financiële kaders. Verbonden partijen voeren vaak taken uit met een maatschappelijk en politiek belang. Het deelnemen in verbonden partijen levert gemeenten naast voordelen echter ook financiële en bestuurlijke risico’s op. Om de voordelen optimaal te benutten en risico’s te beheersen is het belangrijk om als gemeente voldoende aandacht te hebben voor sturing op de verbonden partijen. Wij maken gebruik van een auditinstrument voor externe partijen. Dit zijn naast onze verbonden partijen, (grotere) gesubsidieerde instellingen en belangrijke samenwerkingsrelaties (bijv. contractpartijen). Hiermee toetsen we de governance en de financiële ratio’s van externe partijen. Ook in 2023 zullen we met de inzet van dit instrument aan uw raad rapporteren over de audituitkomsten. De audit richt zich op de kosteneffectiviteit van externe partijen en de mate waarin deze bijdragen aan het realiseren van de voor de betreffende partij relevante gemeentelijke beleidsdoelen. We zullen op basis van een risicoscan een selectie van verbonden partijen doorlichten via audits. De audits leiden tot een rapportage per instelling waarin op overzichtelijke wijze gerapporteerd wordt hoe de instelling scoort op verschillende auditonderdelen die gericht zijn op de te realiseren gemeentelijke doelstellingen, financiële positie, kwaliteit van bedrijfsvoering, kwaliteit van dienstverlening en risico’s.  

Het overzicht van verbonden partijen is onderverdeeld in:

• gemeenschappelijke regelingen;
• vennootschappen en coöperaties;

Per verbonden partij geven we de volgende gegevens weer:

• Naam en vestigingsplaats;
• Programma;
• Rechtsvorm;
• Openbaar belang: het openbaar belang dat gediend wordt door de verbonden partij. In welke mate draagt de verbonden partij bij aan het realiseren van de gemeentelijke doelstellingen;
• Gemeentelijk belang: het verwachte gemeentelijk belang in de organisatie per 1/1/’23 en per 31/12/’23;
• Omvang eigen vermogen 2023: de verwachte omvang van het eigen vermogen van de verbonden partij aan het begin en aan het einde van 2023;
• Omvang vreemd vermogen 2023: de verwachte omvang van het vreemd vermogen inclusief voorzieningen van de verbonden partij aan het begin en aan het einde van 2023;
• Resultaat 2023: de begrote omvang van het financiële resultaat van de verbonden partij in 2023.
• Voor de Gemeenschappelijke regelingen: Bijdrage gemeente 2023: de verwachte bijdrage van de gemeente Amersfoort aan de verbonden partij in 2023.
• Bijzonderheden/actualiteiten;
• Risico's: majeure risico's van de verbonden partij die mogelijk gevolgen hebben voor de gemeente Amersfoort.

Conform BBV wordt het begrote resultaat en de begrote vermogenspositie voor het jaar 2023 gevraagd. Deze gegevens zijn (nog) niet voor alle verbonden partijen beschikbaar. Voor zover niet beschikbaar nemen we eerder begrote resultaten en vermogensposities op. Indien een verbonden partij geen begroting ter beschikking stelt, nemen we de meest recente jaarrekeningcijfers op. Enkele partijen stellen een begroting op waarin wel de resultatenrekening is opgenomen, maar geen balans. In dat geval nemen we het begrote resultaat op in het overzicht en gaan we voor de vermogensposities uit van de laatst beschikbare jaarrekening. Bij alle partijen is de bron van de gegevens vermeld.